ค้นพบ “การูแดปเทอรัส บุฟโตติ” (Garudapterus buffetauti) เทอโรซอร์ชนิดใหม่ของโลกและเป็นชนิดแรกที่พบในประเทศไทย จากแหล่งซากดึกดำบรรพ์พระปรง จังหวัดสระแก้ว ซากดึกดำบรรพ์หรือฟอสซิลชิ้นสำคัญคือส่วนปลายขากรรไกรบนจากชั้นหินหมวดเสาขัว อายุราว 130 ล้านปี แม้เทอโรซอร์ไม่ใช่ไดโนเสาร์เจ้าแห่งพื้นดินแต่โดดเด่นไม่แพ้กันเพราะเป็นสัตว์เลื้อยคลานที่วิวัฒนาการสามารถบินได้เป็นกลุ่มแรกของโลก ซึ่งมีขนาดตั้งแต่ตัวเท่านกน้อยไปจนถึงสูงใหญ่เท่ายีราฟ
การค้นพบ “การูแดปเทอรัส บุฟโตติ” เป็นสกุลใหม่และชนิดพันธุ์ใหม่ของเทอโรซอร์ในระดับโลก และเป็นครั้งแรกในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้โดยตีพิมพ์ในวารสาร Cretaceous Research เมื่อเดือนมีนาคมที่ผ่านมา เทอโรซอร์ชนิดนี้จัดอยู่ในกลุ่มเทอโรแดคทิลลอยด์ (Pterodactyloidea) วงศ์นาโธซอรีน (Gnathosaurinae) มีลักษณะเด่นคือปลายปากแผ่กว้างคล้ายนกปากช้อน มีเบ้าฟันยื่นออกและฟันแหลมเรียว ซึ่งเหมาะสำหรับการจับปลา ความกว้างของปีกประมาณ 2.5 เมตร นอกจากนี้ ชื่อ “การูแดปเทอรัส” มาจากคำว่า “การูแดปเทอรัส” (ปีกครุฑ) และ “บุฟโตติ” ตั้งขึ้นเพื่อเป็นเกียรติแก่ ดร.เอริก บุฟโต นักบรรพชีวินวิทยาชาวฝรั่งเศสผู้มีบทบาทสำคัญต่อการศึกษาซากดึกดำบรรพ์สัตว์มีกระดูกสันหลังในประเทศไทยมากว่า 40 ปี ความสำคัญของการค้นพบนี้นอกจากจะเติมเต็มความเข้าใจเกี่ยวกับความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศยุคครีเทเชียสแล้ว ยังช่วยขยายขอบเขตการกระจายทางภูมิศาสตร์ของเทอโรซอร์กลุ่ม Gnathosaurinae สู่ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้อีกด้วย
กรมทรัพยากรธรณี เป็นหน่วยงานหลักด้านการศึกษาวิจัยและบริหารจัดการซากดึกดำบรรพ์ และได้มีการตราพระราชบัญญัติคุ้มครองซากดึกดำบรรพ์ พ.ศ.2551 ขึ้น เพื่อคุ้มครองซากดึกดำบรรพ์ที่มีความสำคัญต่อการศึกษาประวัติ ความเป็นมาของโลกบรรพชีวินธรณีวิทยา ซึ่งแหล่งซากดึกดำบรรพ์และซากดึกดำบรรพ์ ถือเป็นสมบัติของแผ่นดิน ที่ต้องอนุรักษ์ให้เป็นมรดกทางธรรมชาติของแผ่นดิน
ด้วยการนี้จึงมีแนวทางการบริหารจัดการในพื้นที่แหล่งไดโนเสาร์ ด้วยประกาศให้เป็นเขตพื้นที่การสำรวจศึกษาวิจัยและพัฒนาเป็นแหล่งเรียนรู้ของจังหวัดสระแก้ว และเป็นแหล่งซากดึกดำบรรพ์อ่างเก็บน้ำพระปรงในเวลาต่อมา
การค้นพบสัตว์เลื้อยคลานบินได้หรือเทอโรซอร์ (Pterosaur) เป็นครั้งแรกในประเทศไทย “การูแดปเทอรัส บุฟโตติ” (Garudapterus buffetauti) จัดแถลงข่าวอย่างเป็นทางการ ณ ห้องประชุม 1 ชั้น 4 อาคารบรมราชกุมารี มหาวิทยาลัยมหาสารคาม เมื่อวันที่ 18 มิถุนายน พ.ศ. 2568 ที่ผ่านมา โดยศูนย์วิจัยและการศึกษาบรรพชีวินวิทยา มหาวิทยาลัยมหาสารคาม การแถลงข่าวครั้งนี้ได้รับเกียรติจากผู้บริหารระดับสูงและนักวิชาการที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ นายพิชิต สมบัติมาก อธิบดีกรมทรัพยากรธรณี รองศาสตราจารย์ ดร.ประยุกต์ ศรีวิไล อธิการบดีมหาวิทยาลัยมหาสารคาม, รองศาสตราจารย์ ดร.มงคล อุดชาชน ผู้อำนวยการศูนย์วิจัยฯ และดร.ศิตะ มานิตกุล นักวิจัยผู้ค้นพบ
